Het verhaal achter: de Pythagoraskalender (2)

In de vorige post had ik het over het idee achter de Pythagoraskalender, maar over de concrete realisatie valt ook heel wat te zeggen. De eerste versie had ik opgesteld in het Engels (voornamelijk uit gewoonte) en in liggend formaat opgedeeld in twee kolommen: links de weekdagen, rechts het bewijs. Als lettertype koos ik voor GFS Neohellenic — een lettertype met een heel klassieke uitstraling, gegroeid uit een oorspronkelijk zuiver Grieks lettertype en aldus een knipoog naar de Oude Grieken.

Om de kalender wat duurzamer te maken en daarnaast die klassieke uitstraling verder te benadrukken, is er veel aandacht gegaan naar een geschikte papiersoort. We probeerden gekleurd papier in ivory en cream, maar dat was gewoonweg saai. We hebben geëxperimenteerd met graspapier gemaakt uit grasvezels, maar dat had een te groene en oneffen schijn. Papier van het merk PaperWise is gemaakt uit 100% landbouwafval en heeft een heel mooie lichtbruine kleur, maar was dan weer niet makkelijk verkrijgbaar in andere diktes dan 70g/m² en dat bleek gewoon te dun voor de kalender. Exact hetzelfde verhaal was het met Calima Natural, gemaakt uit vezels van suikerrietafval. Uiteindelijk kwam de kalender het best tot zijn recht op Metapaper ecoFIBRE Straw, uit 50% gerecycleerd materiaal en 50% strovezels en verkrijgbaar in ondermeer een stevig 120g/m².

Voor de kaft hielden we een minstens even grote zoektocht want die bestond idealiter uit nog steviger materiaal. Gelukkig stuitten we daar toevallig op dit tweezijdig kraftkarton van 280g/m² met twee mooie bruine tinten die uitstekend pasten bij het stropapier!

De eerste versie van de kalender, liggend formaat.
Twee versies in verschillende papiersoorten.

We speelden met het idee om de bewijzen te bundelen in een agenda in zakformaat, in de oorspronkelijke liggende vorm maar dan opgedeeld naar twee A5’jes, maar dat leek onpraktisch om mee te nemen. Ik herwerkte dan ook alles naar een rechtopstaand formaat, om op te hangen, met op elk blad telkens het bewijs bovenaan en de weekdagen onderaan. Gelukkig laat LaTeX je toe je bestand zó op te stellen dat dit soort aanpassingen kinderspel zijn!

Een volgende discussiepunt was of we de bladen enkel- of dubbelzijdig zouden bedrukken. Enkelzijdig is niet alleen serieus verspillend, maar maakt het eindresultaat ook min of meer dubbel zo dik, wat betekent dat de kalender dubbel zo zwaar wordt en veel grotere inbindringen nodig heeft. Aan de andere kant is dubbelzijdig ook geen evidentie. De klassieke manier om dubbelzijdig te drukken, zet namelijk bladzijden 1 en 2 op één blad, bladzijden 3 en 4 op het volgende blad … maar dat leidt tot een nogal gebruiksonvriendelijke kalender. Wil je elke week opnieuw moeten rommelen om te kijken of je de kalender moet omdraaien dan wel een blad omslaan? Gelukkig is er ook een alternatieve manier, waarbij je elke week een blad omslaat (en de ommezijdes negeert) maar dan halverwege het jaar de melding krijgt om eenmalig de kalender in zijn geheel om te draaien. Het herorganiseren van alle pagina’s is helaas een functionaliteit die LaTeX nog mist …

De eerste versie was printvriendelijk en gebruikte enkel grijswaarden in de figuren, maar grijs is uiteraard niet het juiste kleur op het gekozen bruintintige papier. Ik wilde binnen die aangename bruine tinten blijven. Om de juiste tinten te zoeken, printte ik een variatie aan kleuren uit, zoals op de afbeelding hieronder. Digitaal zien die er heel gelijkaardig uit, maar het is opmerkelijk hoe gevoelig de geprinte kleuren zijn — twee kleuren waar op het scherm zo goed als geen verschil tussen is, kunnen op papier rood en groen uitslaan en heel anders overkomen. Om nog maar te zwijgen over de verschillen tussen toners van verschillende merken! Vier kleuren volstonden uiteindelijk: een lichtbruin om vlakken in te kleuren, een donkerder bruin om accentlijnen te markeren, en een secundair licht- en donkerbruin voor de dissectiebewijzen die wat meer kleuren vergen. Het was eveneens zoeken naar de juiste kleuren voor op de kaft, want op donkerbruin papier wijken die alleen maar meer af. Gelukkig waren twee kleuren daar voldoende.

Een kleurenmatrix om de juiste afdruktinten te kiezen.
Het dramatische verschil tussen toners van verschillende merken.

Eenmaal tevreden over het geprinte resultaat kon ik de kalender ponsen en inbinden … althans, eens we de opmerkelijke verscheidenheid in modellen doorploegd hadden van wat in feite een groot uitgevallen perforator is. We kozen voor bronsmetalen ringen en ophanghaakjes. Ook daar waren enkele iteraties vereist, want de eerste inbindringen bleken te klein om de bladzijden vlot te kunnen omdraaien. Het euvel met iets grotere ringen was dat het ophanghaakje er langs de zijkant uit kan vallen. Grotere ophanghaakjes bleken maar heel moeilijk vindbaar (want zo’n ophangsysteem wordt bijna uitsluitend voor maandkalenders gebruikt) en zouden dan op hun beurt ook weer een grotere uitsparing bovenaan elk blad vergen. Uiteindelijk nam ik daar vrede mee; per slot van rekening hangt de kalender in gebruik op aan dat haakje en is er dan ook geen probleem.

Je vraagt je misschien af, waarom al die moeite doen en de kalender niet gewoon bestellen bij een drukker? Want ja, er zijn weldegelijk drukkers te vinden die zelfs de bijzondere papiersoorten en afwerking aanbieden die wij voor ogen hadden. Tegenwoordig hoef je zelfs niet meer in gigantische oplages en/of weken op voorhand te bestellen — digitaal drukken zorgt voor heel wat meer flexibiliteit dan het oude offset drukken. Voor onze kalender leek dat echter geen kostenefficiënte optie. De prijs voor kleinere oplages is hoger (zij het niet onoverkomelijk), maar vooral, we hadden geen idee welke oplage we moesten voorzien. Bollebus stond nog in zijn kleinste kinderschoentjes en we wilden niet te veel reclame maken voor we zeker waren dat de kalender er dit jaar zou komen! Ging het nu om een puzzelboek, dan was er geen probleem, maar een kalender heeft wel een deadline natuurlijk. Tel daar nog eens bij op dat proefdrukken laten maken (bijvoorbeeld om de juiste kleuren te selecteren) de prijs al snel doet oplopen … Via een drukker hadden we ongetwijfeld sneller een behoorlijk product, maar door de realisatie volledig zelf onder handen te nemen, konden we finetunen tot een kalender waar we echt trots op zijn! Bovendien hebben we zo heel wat bijgeleerd én een pak materiaal verzameld dat in toekomstige projecten nog van pas zal komen.

Reacties

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *