Het pinksterweekend van 2025 stond al bij menig wetenschapsfanaat aangeduid in de kalender. Het was namelijk tijd voor de vierde editie van Nerdland Festival! Het team van Nerdland noemde het zelf opnieuw een legendarische editie met vier dagen nerd extravaganza. Vier dagen!? Inderdaad, na de opening op vrijdagavond liep het festivalterrein op zaterdag, zondag én pinkstermaandag vol met meer dan 25 000 bezoekers. Wij waren opnieuw van de partij en ook onze stand is mee groter geworden. Daarmee bedoelen we niet alleen in oppervlakte: we hadden ook twee gloednieuwe XL puzzels mee. In deze blogpost vertellen we graag meer over het festivalweekend en over die nieuwe puzzels!
We stonden dit jaar in een ruime tent vlak achter de merch store, opnieuw naast een grote bordspellenzone van team FORUM-Federatie. Daar kregen we voldoende ruimte voor ons volledige uitgebreide puzzelaanbod. Wie ons al volgt, zal in de foto’s het merendeel van onze puzzels wel herkennen, en indien niet, lees gerust eens terug doorheen onze blog over bijvoorbeeld onze ervaringen vorig jaar.
De bereikbaarheid van onze stand bleek niet zo fantastisch — we stonden niet in een zone tussen andere activiteiten opgesteld, en de bedoeling was dat men echt doorheen de winkel liep om tot bij ons te geraken — maar uiteindelijk werd het toch alle dagen gezellig druk en waren alle puzzels zo goed als doorlopend bezet. We kregen aangenaam verraste reacties van zowel mensen die ons nog niet kenden en terloops zagen staan, als van trouwe fans die de nodige moeite deden om ons te vinden op het festivalterrein.
Ur-eka!
Een puzzel die er al sinds de eerste editie bij is en jaar na jaar populair blijkt, is onze Enigmaya. Dit jaar maakten we daarom een zeshoekige variant met hetzelfde principe: een steeds moeilijker wordende puzzel met steeds grotere stukken. Dit keer passen ze in elkaar tot een steeds grotere driehoekige vorm.
De originele Enigmaya decoreerden we met cijfers zoals de Maya’s die schreven. Voor deze zeshoekige puzzel inspireerden we ons op het spijkerschrift van het oude Mesopotamië en we noemden de puzzel de Ur-eka!, naar de legendarische stad Ur. We wilden de groottes van de puzzelstukken dan uiteraard ook in spijkerschriftcijfers noteren. Spijkerschrift is opgebouwd uit karakteristieke symbolen die makkelijk met een soort riet kunnen worden aangebracht in zachte klei, vooraleer die droogt of wordt afgebakken tot een kleitablet. Helaas werkt dat niet met hout! Het kostte ons best wat tijd om gelijkaardige symbolen te beitelen, maar na schilderen geven die inkepingen een aangenaam subtiel effect.
We hebben overwogen om de puzzelstukken heel thematisch in klei te maken, maar waren bezorgd over de breekbaarheid van dergelijke stukken. Wel kozen we opnieuw voor een duidelijke speelmat waar de steeds groter wordende opgaven snel af te lezen zijn. De puzzel viel in de smaak: de ervaring leerde dat de levels meer geleidelijk aan moeilijker worden en je langer kan blijven doorpuzzelen in vergelijking met de Enigmaya. Het enige wat ons opviel, is dat er blijkbaar een neiging is om de stukken op een oriëntatie te willen leggen die niet op de mat past — in tegenstelling tot een vierkant krijgt een zeshoek immers een andere oriëntatie bij een draai van 90°.
Maar uiteindelijk was de puzzel een nog groter succes dan gehoopt, en we zijn blij dat we die snel in een handiger formaat op onze webshop konden aanbieden! Ook vind je op onze resourcepagina het begeleidende bundeltje vol leuke weetjes over de wiskunde bij de Babyloniërs.
De deeltjesdierentuin
Over onze tweede nieuwe puzzel valt nog meer te vertellen! Deze is gebaseerd op de subatomaire deeltjes in het standaardmodel van de deeltjesfysica — deeltjes zoals ups en downs (die samen protonen en neutronen in atoomkernen vormen), elektronen, fotonen en meer obscure deeltjes zoals het Higgsboson. Geen zorgen, je hoeft geen kwantumveldentheorie te kennen om aan de slag te kunnen: we doen erg ons best om puzzels te ontwerpen die gebaseerd zijn op een serieus stukje wetenschap én die achtergrond ook niet schuwen in het resultaat, maar ook speelbaar en oplosbaar zijn zonder enige voorkennis. En eerlijk gezegd, daar zijn we bij deze puzzel heel goed in geslaagd!
Het gaat om een schuifpuzzel waarin de deeltjes op een welbepaalde manier gesorteerd moeten worden. Het standaardmodel is meer dan de inspiratiebron: op de tegels zetten we allerlei technische informatie (massa, lading, spingetal, onderhevige krachten) die bepaalt hoe de deeltjes geclassificeerd worden. Maar op de tegels plakten we ook halve bollen, die door middel van kleur, grootte en markering meteen visueel duidelijk maken waar elk stukje terecht moet. We zijn dan ook erg tevreden dat deze deeltjesdierentuin heel het weekend door aangedurfd en opgelost werd, door puzzelaars van jong tot oud.
Het standaardmodel wordt vaak in een rechthoekige vorm afgebeeld. We vreesden bij het ontwerp van de puzzel dat als we hier een simpele schuifpuzzel van maakten, het thema dan maar een artificiële inkleding van een flauwe puzzel zou worden. Gelukkig moesten we, om de puzzel vlot te kunnen resetten, toch van de klassieke rechthoek afstappen. Waarom precies kun je terugvinden in een eerdere blogpost — de klassieke 4-bij-4-schuifpuzzel (of een voor de hand liggende variant) is niet vanuit eender welke startconfiguratie op te lossen! Om een schuifpuzzel te ontwerpen waarbij we de stukken willekeurig door elkaar mochten gooien, moesten we op zoek naar een alternatieve schikking.
Gelukkig kwam er vanuit de opdeling in quarks, bosonen en leptonen een suggestie opborrelen. Na wat teken- en rekenwerk experimenteerden we eerst in het klein met minischijfjes op gevarieerde vormen. Zodra we een echt interessante opdeling hadden gevonden, die nog steeds voldoende denkwerk vergt voor “gewoon maar een schuifpuzzel”, gingen we aan de slag met een grote versie. Het frame werd uitgetekend op enkele lagen mdf, die zorgvuldig aaneengeplakt en geschilderd werden.
De te schuiven deeltjes zelf maakten we in acryl, bedrukt met een heleboel data. We graveerden plus- en mintekens op halve houten bollen in gevarieerde maten, die we dan schilderden en op de schijven plakten, net als een vilten onderkant om vlot te kunnen schuiven. De kleuren maakten duidelijk tot welke familie de deeltjes behoren (quarks, leptonen of bosonen), de markeringen hun lading (positief of negatief), en de groottes van de halve bollen hun massa (van klein naar groot).
In tegenstelling tot wiskunde bij de Babyloniërs, lag kwantumveldentheorie wel keurig buiten onze voorkennis. Ook voor deze puzzel een bundeltje vol achtergrondinformatie, illustratieve tekeningen en links naar interessante bronnen schrijven, bleek dus best een uitdaging. Desondanks willen we de achterliggende wetenschap niet onder stoelen of banken steken, dus gingen we de uitdaging aan. Het werd deze heuse bundel, met een introductie voor de leek, waar we bovendien een vernieuwde bewondering voor kwantumfysica aan overhielden.
Wie zijn wij?
Vier jaar geleden hadden we op de eerste editie van Nerdland Festival een houten bakje mee, met vakjes voor papier, pennen, stempels, businesskaartjes … en een brievenbus om feedback en nieuwsbriefinschrijvingen in te verzamelen. We wilden dit jaar eens niet gevraagd worden van welke universiteit onze stand uitgaat en daarom maakten we werk van een grotere en kleurrijkere infodisplay. Het brievenbusje kwam terug, daarnaast kwamen enkele flyerbakjes en de achterkant werd volledig beschilderd met krijtbordverf voor extra cachet op het terrein.
De display is enkele keren verplaatst omwille van de regen op zaterdag, maar bleek alleszins significant meer de aandacht te trekken dan het vroegere bakje, want de flyers werden gretig meegenomen en de brievenbus geraakte goedgevuld. We maakten de display dit keer ook van bij het begin modulair, dus je zal die ongetwijfeld terugzien op andere evenementen zoals MathFest.
Ter afsluit
sterrenbeeld: Orion.
Maandagavond hadden we als bij wonder genoeg energie over om een van de afsluitende shows bij te wonen: De Slimste Mens ter Wereld: The Nerd Edition. We gingen naar huis na het daaropvolgende indrukwekkende luchtspektakel van Aerora — geen vuurwerk, maar een lichtshow met drones die animaties brachten van sterrenbeelden, DNA, atomen, de gulden spiraal, de logo’s van Nerdland …
Het waren een humoristische en een spectaculaire afsluiter van alweer een intens festival. Nerdland Festival, tot volgend jaar? Wij houden alvast het pinksterweekend van 22, 23, 24 en 25 mei 2026 vrij in onze agenda!
Nocturne Adembenemend.
Deze editie mochten we opnieuw op de hulp rekenen van enkele enthousiaste vrienden, doorheen de drie dagen. Bij deze: bedankt Pieter en Tom, Lukas en Mathias, en Anneleen, Jari en Robin! Ook al liep onze puzzelstand nooit echt overvol en konden we ons meestal vlot van tafel tot tafel verplaatsen, toch geeft in team demoën iedereen de kans om even rust tenemen, ondertussen ook het festival te verkennen en wat van de talrijke interessante shows of talks bij te wonen. Bovendien, en belangrijker: een groter team laat meer persoonlijke begeleiding toe. Dat ons doelpubliek dat echt weet te waarderen, bewijst een hartverwarmende reactie van een ouder na het festival:
Hallo, ik wou toch even laten weten dat mijn kindjes en ik jullie stand veruit een van de leukste standen op Nerdland Festival vonden! En ook heel fijn wat een vriendelijke en respectvolle crew jullie hebben, heel mooi om te zien hoe jullie de kinderen (en volwassenen) stimuleerden om zelf tot de oplossing te komen. Mijn zoontje blokkeert normaal heel snel als hij de oplossing niet meteen vindt, en nu zag ik hem door jullie aanmoediging voor het eerst gewoon doorzetten en blinken van trots toen hij de oplossing toch vond. Bedankt voor dat mooie leermoment!
Zo’n impact kunnen maken op een jonge nerd in spe is precies de reden en ideale rechtvaardiging om ons wekenlang (dag en nacht) in te zetten ❤️
