Op 27 en 28 mei waren we opnieuw van de partij op Nerdland Festival. In deze vorige blogpost vertelden we je al hoe we onze puzzels van vorig jaar een upgrade gaven en hoe het wiskundenieuws van het moment een plekje verwierf op onze puzzelstand. Er ging echter meer dan één nieuwe puzzel mee! In deze blogpost nemen we je opnieuw mee achter de schermen voor de rest van de voorbereidingen.
Herinner je dat de einsteinstukjes nog twee kleuren moesten krijgen. Waarom precies, dat kon je intussen uitgebreid nalezen in onze laatste blogpost “Einstein: the sequel”. Je hebt de beide kanten van dit stukje nodig om de tafel vol te puzzelen; de twee kleuren helpen om die te onderscheiden en geven ook gewoon mooie effecten in het eindresultaat. Schilderen geblazen dus! En met een grote 200 stukjes was dat wel even werk. Hoewel je alle stukjes keurig tegen elkaar kan leggen, gaat dat zoals gezegd niet in dezelfde oriëntatie (zonder gaten te laten) en ga je er liever niet zomaar met een grote verfroller over. We willen immers geen lelijke randen of aan elkaar klevende stukken.
Voor die kleuren konden we eenvoudige knutselverf gebruiken en na nog enkele kleine retouches hier en daar beginnen de kleuren echt tot hun recht te komen. Daarna gingen we toch ook even naar buiten voor een laagje beschermende lak, want daar hoefde het huis geen dagen naar te ruiken. En daarmee was onze einsteinpuzzel klaar voor het grote publiek!
We waren daarnaast echter ook nog met twee puzzels met een biologie-insteek bezig. Het idee voor onze “kermis epidermis” kwam er toen we na enig ronddwalen op het web stuitten op dit artikel (1). Men heeft het hier over puzzelvormige cellen in de bladeren van planten en mogelijke verklaringen voor deze microscopische vaststelling. Het mag niet verbazen dat dat onze aandacht trok!
Het gaat om cellen in de epidermis van de plant, zeg maar de opperhuid. Na wat verder zoeken bleek dat plantencellen een beetje zijn zoals mensen: sommige krijgen maar niet genoeg van puzzels, terwijl anderen het liever simpel houden en nog anderen keurig bijna perfecte rechthoekjes stapelen. Waarom sommige planten heel kronkelige celwanden creëren, daar lijken biologen het nog niet echt over eens. Een mogelijke verklaring is dat zulke gekromde cellen meer celwanden bezitten (vol stevige cellulose) per celvolume (een waterig soepje van proteïnen en organellen) en daardoor stevigere planten opleveren.
Nu, voor een puzzel wisten wij natuurlijk wel wat kiezen … We tekenden en sneden dan ook gauw een eerste versie uit. Deze puzzel had echter een niet zo’n aangename ‘puzzelcurve’. Er was eerst maar geen beginnen aan te vinden, tot je na erg lang zoeken en proberen plots enkele stukken samen kon leggen, waarna de puzzel op den duur dan weer te snel opgelost raakte. Voor een tweede versie zouden we dus enkele herkenbaardere krullen voorzien om puzzelaars op weg te zetten.
Eens het design op punt stond, was het tijd voor een grotere versie. Hiervoor besloten we in twee verschillende diktes te werken. De ovalen die je ziet zijn namelijk geen gewone cellen die de puzzelmemo gemist hebben, maar wel paren van gespecialiseerde cellen die samen een stoma of huidmondje vormen.
Die huidmondjes laten planten toe om CO2 op te nemen om aan fotosynthese te doen en de daarbij ontstane zuurstof terug af te geven. Hierbij gaat echter ook heel wat water verloren door verdamping. Om die reden gaan planten hun huidmondjes meer of minder openen op basis van factoren zoals temperatuur, lichtintensiteit, droogte, …
Eenmaal we de grote versie haden uitgesneden, leek er echter wat te mankeren. Op kleine schaal zag de puzzel er leuk genoeg uit met enkel de ruwe vormen, maar eens uitvergroot bleek er wel ruimte voor wat detail. Elke cel kreeg er daarom een celkern bij. De stomata maakten we echter helemaal opnieuw om zo ook de regulerende functie van de sluitcellen in de kijker te zetten.
Ook deze puzzel moest natuurlijk wat kleur krijgen. Cellen vol fotosynthetiserende chloroplasten werden vanzelfsprekend knalgroen; de stomata kregen een contrasterende bruine kleur. Als extra uitdaging besloten we de puzzel tweezijdig te schilderen. Zo moet je ook zien uit te pluizen welke stukken ondersteboven liggen. Tussen het schilderen door besloot ik een kleine timelapse te maken, gewoon omdat het leuk is om te zien.
Net als de einsteinstukjes kreeg ook deze puzzel natuurlijk nog een beschermend laagje lak eenmaal volledig geschilderd.
Die tweede puzzel met een biologische insteek, liep echter niet zo van een leien dakje. Het had een puzzel moeten worden die vroeg om een stevige ruggengraat op te bouwen met enkele gegeven wervels en touwtjes, steunende op het principe van tensegriteit (tensegrity). Hoewel het idee al een heel eind geleden kwam en we meerdere veelbelovende prototypes konden maken, haalde deze opgave het festival uiteindelijk niet … Maar het hele verhaal vertellen we je dan wel eens.
Gelukkig hadden we nog enkele puzzels van vorig jaar achter de hand. De schaakpuzzels en soldaatjes van Conway gingen al zeker weer mee. De DNA-puzzel en het ophangen van schilderijen waren dan weer al zeker geschrapt. Deze bleken vorig jaar namelijk eerder geschikt als een toffe demonstratie dan een echte puzzel. Dus was er nog de brug van Leonardo die we van zolder konden halen als tiende puzzel. Het bouwen van bruggen werd namelijk wél als een leuke uitdaging ontvangen, maar een nieuwe puzzel was uiteraard leuk geweest en deze bleek niet zo drukbezet vorige keer. Een drama was deze puzzelfail dus zeker niet en we gooien de ideeën nog niet zomaar in de prullenmand.
Tot slot werd ons nog gevraagd om onze stand extra zichtbaar te maken, gezien we een beetje ver en verstopt zouden staan op het terein. We dachten om slingers te maken met het kleurige schuim dat uiteindelijk veel te licht bleek voor onze puzzels, om onze stand wat kleur te geven, maar kregen last minute ook de kans om dit krijtbord even te lenen. Dit leek ons absoluut passend, gezien ook onze thumbnail voor het event deels bestond uit puzzelige droedels op een krijtbord. En dan … inpakken maar!
Hoe het evenement zelf verliep, wel … dat valt niet in één paragraaf te beschrijven. Hou daarom onze blog in de gaten voor een uitgebreide verslaggeving!
- Tongda Xu, Ning Dai, et al. Cell surface ABP1-TMK auxin-sensing complex activates ROP GTPase signaling. Science, vol. 343, no. 6174 (2014), p. 1025–1028. (↩)
